Zuid Afrikaanse wijnen
Soms vergeten we wel eens dat de zogeheten ‘Nieuwe Wereld’ waar Zuid Afrika officieel onder gerangschikt wordt op wijngebied geen pure nieuwkomers bevat maar vaak landen met een eeuwenoude wijntraditie.
Dik 350 jaar geleden immers werden in de Kaapprovincie officieel de eerste wijndruiven geperst. Het was op de 2de februari 1659 dat de Nederlandse scheepscommandant Jan Van Riebeek in zijn dagboek noteerde God zij geprezen vandaag hebben we voor de allereerste keer wijn geperst van druiven die we op de Kaap hebben gecultiveerd. Het ging daarbij om wijnstokken die hoofdzakelijk meegebracht waren uit Frankrijk Spanje en het Rijnland en aangeplant in de schaduw van de Tafelberg. Daar was immers een kleine vestiging van de Hollandse Oost Indische Compagnie bedoeld om water en proviand in te schepen voor de missies naar verdere kolonies. Een veilig glas eigen wijn was daar meer dan welkom om de waarschijnlijk trieste avonden door te spoelen én een gezonde bezigheidstherapie.
Veel troeven in handen
Uit deze dilettantische plantage en de piepkleine handelspost van de 17de eeuw is achteraf niet alleen het latere Kaapstad gegroeid maar even eens een gerespecteerde wijnbusiness. Een industrie die nu ruim 102 000 hectare wingerd exploiteert en waarin zeker 250 000 Zuid Afrikanen on rechtstreeks hun brood verdienen. Sterker nog op de hitparade van de belangrijkste wijnproducerende landen ter wereld bekleedt Zuid Afrika momenteel positie 9 Het land is ook een vinnige exporteur want alleen al verleden jaar werden zo n 4 miljoen hectoliter Kaapse wijn wereldwijd verscheept.
Hoe populair en wereldwijd aanvaard de Zuid Afrikaanse wijn wel is geworden blijkt soms uit falts divers. Zo piekte de verkoop van Graham Beck s Kaapse vonkelwijn toen uitlekte dat de Obama’s met deze belletjeswijn hadden geklonken tijdens hun zo succesvolle verkiezingsnacht. De keuze van Barack Obama werd natuurlijk toen op tandengeknars onthaald door de Amerikaanse producenten van mousserende wijn maar in de Kaap werd er in de handen gewreven.
Maar los van deze anekdote: troeven bezit de Zuid Afrikaanse wijn genoeg. Hij is pas écht aan zijn tweede leven begonnen na de afschaffing van het apartheidsregime en het einde van de economische boycot In een vorig artikel hebben we drie specifiek troeven belicht.
Eén de aanwezigheid van veel bekende Europese druivenvariëteiten zoals cabernet chardonnay of merlot zodat de internationale consument voldoende herkenbaarheid in het glas krijgt ook al behouden de eindproducten toch een typische Kaapse touch.
Twee de breedte van het geproduceerde assortiment van fruitige rosé of rode tot eikgelagerde witte mousserende schuimwijnen of zoete dessertcuvées. Zowat elk wijntype wordt anno 2009 geproduceerd en vaak ook geëxporteerd.
Drie de vaak verbluffende prijs kwaliteitverhouding Vooral in de prijsvork 5 tot 10 euro kan Kaapse wijn moeiteloos in de clinch gaan met concurrenten als Spanje Frankrijk Australië of Chili.
Cool is het modewoord
Maar ditmaal willen we focussen op twee andere belangrijke trends die de toekomst van Zuid Afrikaanse wijn ondersteunen enerzijds de ontsluiting van almaar meer zogeheten (cool climate( – appellaties en anderzijds iiet beiang van het groeiende wijntoerisme.
Zeifs beginnende wijnamateurs kennen ondertussen wei de kiassieke Zuid Afrikaanse appeiiaties zoals Steiienbosch Paarl Franschhoek of de ruimere Western Cape Maar stilaan zien we in dit eliteciubje nieuwe namen bijkomen met name Eigin, Hemei en Aardevaiiei en Cape Aguihas met hun toch unieke terroirs.
Zo ligt de Eiginvailei traditioneel een fruitregio bekend om o a zijn appels amper op een uurtje rijden van Kaapstad ten oosten van Stellenbosch. De laatste jaren zijn er echter een twaalftal wineries actief die steeds betere wijnen van sauvignon blanc pinot noir of zeifs shiraz afleveren. Want EIgin is door zijn hogere ligging een van die ‘cool climate terroirs’ wijngebieden waar de druiven een veei langere rijpingscyclus kennen. Koeler want het microklimaat is hier zowel qua temperatuur als neerslag apart.
Wanneer het 35 °C is in Stellenbosch zal het hooguit 28 a 29 °C zijn in EIgin EIgin krijgt neerslag tijdens de winter maar is meestal droger tijdens de zomer zodat er vaak irrigatie vereist is. Zo n koeler microkiimaat maakt dat de druiven trager maar beter rijpen en dus perfect rijp kunnen gepiukt worden Op sommige domeinen in de Eiginvailei wordt er tot twee maanden iater geplukt dan in de rest van de Kaapprovincie. Wie nog een beetje verder afzakt passeert uiteraard de kuststad Hermanus met de wijnvallei Hemel en Aarde nog zo n naam die we vaker zien opduiken en waar de wijnkwaliteit serieuze sprongen maakt. De zuidoostelijk van Kaapstad gelegen Hermanus Wine Route passeert langs talrijke domeinen die veelal cuvées van pinot noir sauvignon blanc en chardonnay produceren. Het vrij geïsoleerde gebied ondergaat een sterke maritieme invloed aangezien de wingerds niet ver liggen van de kustplaats Hermanus en doorgaans op 200 a 250 meter boven de zeespiegel.
Een derde nieuwkomer is Cape Agulhas gelegen op zo n 176 km ten zuidoosten van Kaapstad zeg maar het uiterste puntje van Afrika. De naam Cabo das Agulhas werd door de Portugese zeevaarders eind de 15de eeuw gegeven en betekent kaap van de naalden waarmee deze pioniers refereerden o a aan de grillige rotsen en gevaarlijke riffen die zoveel schepen deden vergaan. De naam verwijst echter vooral naar het feit dat de naald van hun kompas op deze plek plots geen afwijking meer vertoonde tussen het echte en het magnetische noorden. Hier botsen officieel de Indische en de Atlantische Oceaan wat de wijngaarden de nodige verkoeiing brengt. En dat vertaalt zich o a in uitstekende zesty en minerale sauvignon blanc cuvées.
Toeristen worden trouwe consumenten
Een andere belangrijke turbo in de Kaapse wijnexport biijkt het steeds populairdere wijntoerisme dat in Zuid Afrika vaak in een ecogroen jasje zit. En natuurlijk vergapen honderdduizenden zich aan de vele wijnboerderijen met de typische Kaapse architectuur waar de invloed van de Hollanders zo duidelijk blijkt met klokgevels trapgevels rijk versierde friezen pilasters en guirlandes, roetjes in de ramen en binnenplaatsen en trappen van bakstenen de zogeheten klompies’). Wine farms waar ze bovendien vaak uitgebreid wijn kunnen degusteren of zelfs een hapje eten. De honderdduizenden Europese toeristen die jaarlijks de Kaap bezoeken gaan zodra ze weer thuis zijn – effectief méér Kaapse wijn bestellen en consumeren zo bevestigen meerdere studies. Een recent onderzoek naar het koopgedrag van de ruim een half miljoen Britse toeristen per jaar, die vaak de Cape Wine Route in hun reisplanning opnemen bewijst het nog maar eens. “Wine tasting and dining out is a big part of the cultural and emotional experience tor traveilers to South Africa. We have tound that when they return they seek to recreate that experience and thus become reguiar consumers of South African products such as wine and food conciudeert Pierre van der Hoven CEO van Southern Africa Direct.
Don’t be greedy
Natuurlijk kent Kaapse wijn ook zijn problemen of bedreigingen. Sociale onrust, criminaliteit, stijgende loonkosten, klimaatsgrillen, ze kunnen allemaal het commerciële sprookje ontnuchteren. Maar de volgens ons belangrijkste uitdaging is: houd de prijskaartjes in bedwang. Zo hopen we dat de wereldkampioenschappen voetbal in 2010 niet zullen leiden tot flinke prijsstijgingen. En er zijn helaas indicaties dat sommigen serieus met het idee flirten. Een paar weken geleden nog kwam Jan Scanneli de managing director van de Distell Group de grootste en belangrijkste wijn- en en distillatenproducent van de Kaap die o a merken en domeinen als Drostdy-Hof, Bergkelder, JC Le Roux, Nederburg en Stellenzicht in de portefeuille heeft zitten met de stelling dat er in de nabije toekomst wel eens een tekort aan ZuidAfrikaanse wijn kan ontstaan. In een interview met de financiële website Bloomberg verklaarde hij dat de Zuid Afrikaanse wijnindustrie effectief afstevent op een wijn en druiventekort. Zuid-Afrika telt grosso modo zo n 4000 landbouwers die wijndruiven telen en de prijzen stijgen de laatste tijd wat een periode van relatieve schaarst kan inluiden Ook andere wijnproducenten maken gewag van een komend tekort aan vooral biauwe druiven. Of deze schaarste nu fictief dan wel reëel is ze is zeker en vast gevaarlijk omdat ze bijvoorbeeld dreigt het in België sterk groeiende marktsegment van 5 à 7 5 euro te dwarsbomen.
Duimen dus maar dat de voetbalorgie en vooral producenten die op de rug van dit internationale evenement willen incasseren door prijsstijgingen te forceren de groeiende populariteit van Kaapse wijn in ons land niet voor jaren gaat hypothe keren. De Kaap verdient beter…